"Để đạt được thành công bạn phải có tầm nhìn và không ngừng hướng tới sự xuất sắc; đừng bao giờ đưa ra một thứ bản thân bạn cũng cảm thấy tầm thường" là triết lý thành công của Cyril Kongo - nghệ sĩ mang 2 dòng máu Pháp Việt đã từng hợp tác với các thương hiệu cao cấp hàng đầu thế giới như Hermes, Chanel, Richard Mille…
Huyền thoại graffiti thế giới Cyril Kongo bên những tác phẩm trong bộ sưu tập "El Kongo".
Từ một kẻ bỏ học trở thành một nhân vật có tầm ảnh hưởng lớn trong cộng đồng graffiti, Cyril Phan - hay còn được biết đến với cái tên Kongo, với những tác phẩm có giá lên tới 15.000 euro trên 1 mét vuông - chưa từng nghĩ những bức graffiti khi ông bắt đầu sự nghiệp năm 1987 có ngày sẽ vươn xa khuôn khổ những bức tường vùng ngoại ô Paris và đưa tên tuổi của ông vang danh trên toàn thế giới.
1. Cảm hứng từ kĩ thuật chế tác địa phương
Thế giới nghệ thuật của Kongo không ngừng được nuôi dưỡng thông qua cách tiếp cận độc đáo với những ngành thủ công truyền thống ở các quốc gia mà ông có cơ hội đặt chân đến. Mới đây nhất, ông đã kết hợp với các nghệ nhân địa phương để thực hiện dự án nghệ thuật, trong đó phải kể đến tác phẩm "El Kongo". Kiệt tác này bao gồm một chuỗi các hộp giữ ẩm xì gà với các hoạ tiết trang trí được vẽ bằng tay thông qua ngôn ngữ tượng hình độc đáo - thương hiệu của Kongo, đưa người xem bước vào không gian nhiệt đới Caribe phóng khoáng và đầy màu sắc.
Luôn thách thức bản thân ở mọi "nền tranh", Kongo đã chọn những chiếc hộp giữ ẩm xì gà được làm thủ công từ chất liệu gỗ tuyết tùng Tây Ban Nha, được hoàn thiện bởi 15 lớp sơn mài để làm chất liệu sáng tạo. Mỗi sản phẩm này đều là duy nhất và được người nghệ sỹ tạo ra tỉ mỉ bằng cách kết hợp các chất liệu như sơn, bút dạ kim và bút dạ bảng; trung thành với phong cách graffiti đầy màu sắc đặc trưng của Cyril Kongo nhằm tôn vinh nền văn hoá đa dạng và độc đáo của vùng biển Caribe.
"El Kongo" là sự kết hợp hài hoà giữa nghệ thuật tượng hình đầy cảm xúc và hương vị đặc biệt của xì gà, một bữa tiệc của tất cả các giác quan và là món quà" mà Kongo muốn dành tặng vùng đất Caribe – nơi ông đã gắn bó một phần của cuộc đời ở đó.
Mỗi chiếc hộp giữ ẩm xì gà (humidor) có giá hơn 1 tỷ đồng
2. Hành trình theo đuổi sự xuất sắc
Cyril Kongo sinh ra tại Toulouse (Pháp) trong gia đình có bố là người Việt, sau đó đã trở về quê hương và trải qua tuổi thơ tại Sài Gòn. Sau năm 1975, ông cùng mẹ chuyển đến Brazzaville (Congo) và chính hai năm ngắn ngủi tại đất nước châu Phi xinh đẹp này là cơ duyên định mệnh đưa Kongo đến với graffiti khi lần ông lần đầu được tiếp xúc với môn nghệ thuật đường phố này. Nghệ danh Kongo cũng ra đời từ đây và ít ai ngờ không lâu sau đó đã trở thành một cái tên huyền thoại trong giới graffiti.
Chân dung huyền thoại graffiti lai Việt-Pháp Cyril Kongo
Quay trở lại Pháp vào cuối những năm 80, Kongo đã bỏ học và ngay lập tức lao vào thực hiện các tác phẩm graffiti trên khắp các bức tường tại thủ đô và vùng ngoại ô Paris như một nghệ sĩ tự do. Ông cùng những người bạn có cùng đam mê đã lập nên nhóm Mort aux Cons (MAC) và ngay lập tức thu hút sự chú ý của công chúng bởi phong cách táo bạo cũng như cách tiệp cận đầy khác biệt trước các vấn đề khác nhau của cuộc sống trong các tác phẩm của mình. Chỉ trong một khoảng thời gian ngắn ngủi, Kongo và nhóm nghệ sĩ này đã nhận được sự công nhận từ cộng đồng graffiti và thường xuyên được mời thực hiện các tác phẩm tại khắp châu Âu và Mỹ.
Tác phẩm Jet Setter trong BST Master Flow của Kongo cho thấy ngôn ngữ nghệ thuật độc đáo của Kongo.
Tên tuổi của Kongo còn được biết đến như người thủ lĩnh thúc đẩy phong trào graffiti tại Pháp nói riêng và trên thế giới nói chung. Năm 2002, ông cùng các cộng sự trong nhóm MAC tổ chức Festival graffiti quốc tế đầu tiên tại Pháp mang tên Kosmopolite thể hiện tiếng nói của những nghệ sĩ chân chính và tôn vinh nét đẹp của bộ môn này trong bối cảnh graffiti bị nhìn nhận như một hành động phá hoại cảnh quan công cộng. Festival được duy trì liên tục trong hơn một thập kỉ và trở thành điểm đến quy tụ gần 700 tên tuổi hàng đầu trong thế giới street-art. Thành công của Kosmopolite đã vượt khỏi biên giới của nước Pháp và mang lễ hội này đến khắp các châu lục từ Amsterdam, Bruxelles cho tới Jakarta, Sao Paulo, Rio de Janeiro, Casablanca...
Kongo cho rằng sự nghiệp nghệ sĩ của ông chỉ thực sự bắt đầu với triển lãm cá nhân tại phòng tranh Galerie Wallworks ở Paris vào năm 2011, hai năm sau khi ông có tác phẩm được trưng bày tại Grand Palais danh giá. Đây cũng là cột mốc chắp cánh cho tên tuổi Kongo khi 27 trong số 30 tác phẩm trưng bày trong triển lãm đã nhanh chóng tìm được chủ nhân. Kì tích này cũng liên tục được lặp lại trong các triển lãm sau này của Kongo.
"Lumière" – một tác phẩm vinh dự được trưng bày tại Grande Arche-La Défense
Đầu năm 2020, các tác phẩm tiêu biểu xuyên suốt sự nghiệp của Kongo cũng đã được trưng bày dưới mái vòm của Grande Arche-La Défense – được xem là Khải Hoàn Môn thứ 2 của Paris để tôn vinh những thành tựu nổi bật của ông trong ngành nghệ thuật non trẻ này.
Chia sẻ về bí quyết làm nên thành công của mình, tượng đài trong ngành graffiti không ngần ngại cho rằng chìa khoá nằm ở việc đầu tư thời gian và sức lao động cho những gì mình đam mê: "Để đạt được thành công bạn phải có tầm nhìn và không ngừng hướng tới sự xuất sắc; đừng bao giờ đưa ra một thứ bản thân bạn cũng cảm thấy tầm thường".
V.D